REHABILITACJA PO SKRĘCENIU STAWU SKOKOWEGO

NAJCZĘŚCIEJ WYSTĘPUJĄCY URAZ W SIATKÓWCE

Urazy stawu skokowego są najczęstszym ostrym urazem dotykającym siatkarzy, stanowiąc połowę wszystkich zgłaszanych urazów siatkarskich. Co ciekawe, stwierdzono, że nawracające skręcenia stawu skokowego występują częściej niż skręcenia występujące po raz pierwszy. Ryzyko ponownego urazu jest szczególnie wysokie w pierwszych 12 miesiącach po skręceniu (Verhagen i in. 2004a).

REHABILITACJA

Cele programu leczenia funkcjonalnego to:

1. zminimalizowanie zakresu i skutków początkowego urazu, w tym obrzęku i bólu;

2. przywrócenie zakresu ruchu, siły i mocy mięśni;

3. poprawa zdolności proprioceptywnych;

4. przejście siatkarza/ki do programu ćwiczeń specyficznego dla siatkówki  przed powrotem do współzawodnictwa.

Poniżej przedstawiamy tabele, która zawiera podział na poszczególne fazy rehabilitacji, jej cele w danym okresie oraz leczenie fizjoterapeutyczne:

TABELA 1

TRENING PROPRIOCEPTYWNY I TRENING RÓWNOWAGI

Gdy pacjent osiągnie pełne obciążenie bez bólu, rozpoczyna się trening proprioceptywny w celu odzyskania równowagi i kontroli postawy (Tabela 2). Różne urządzenia zostały specjalnie zaprojektowane do tej fazy rehabilitacji, a ich stosowanie w połączeniu z serią progresywnych ćwiczeń skutecznie przywróciło pacjentów do wysokiego poziomu funkcjonalnego.

Najprostszym urządzeniem do treningu proprioceptywnego jest deska chwiejna, dysk- mała dyskoidalna platforma przymocowana do półkulistej podstawy. Ćwiczenia na takich podstawach można progresować, pozwalając sportowcowi używać półkul o różnych rozmiarach i zmieniając bodźce wzrokowe.

Powszechną progresją podczas wykonywania ćwiczeń równowagi jest:  (Tabela 3)

• przejście z pozycji bez obciążenia do pozycji z obciążeniem,
• z pozycji obustronnej do jednostronnej,
• z oczu otwartych do zamkniętych,
• z twardej powierzchni na miękką,
• nierówną lub ruchomą powierzchnię.

 

Różnorodność powierzchni i warunków jest ogromna, co stwarza wiele możliwości stawiania nowych wyzwań podczas procesu rehabilitacji. Podczas gdy ciało reaguje na zaburzenia na różne sposoby, bodźce sensoryczne są odbierane ze wszystkich części ciała i wysyłane do ośrodkowego układu nerwowego za pośrednictwem dróg aferentnych.

Poniżej prezentujemy zestawy ćwiczeń, które można wdrażać dla poprawy czucia głębokiego oraz w momencie przygotowania siatkarza/ki do powrotu na boisko (późna faza rehabilitacji):

 

 

ĆWICZENIA WZMACNIAJĄCE STAW SKOKOWY

ZAKRES RUCHU (ROM):

A-ZGIĘCIE PODESZWOWE I GRZBIETOWE, B-EWERSJA I INWERSJA, C- ODWODZENIE I PRZYWODZENIE

 RESISTED ANKLE DORSIFLEXION

RESISTED ANKLE INVERSION

 RESISTED ANKLE EVERSION

W początkowej fazie bez obciążania. Następnie zgodnie z procesem rehabilitacji dołączamy gumy/hantelki do treningu.

 

ELASTYCZNOŚĆ -ROZCIĄGANIE MIĘŚNIA BRZUCHATEGO I PŁASZCZKOWATEGO ŁYDKI

LOKOMOCJA- PRZENOSZENIE CIĘŻARU CIAŁA I UTRZYMANIE RÓWNOWAGI, np. MARSZ NA PALCACH, MARSZ NA PIĘTACH, PRZETACZANIE STOPY

TRENING PROPRIOCEPTYWNY

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

STANIE NA JEDNEJ NODZE —> OCZY ZAMKNIĘTE

STANIE OBUNÓŻ NA DYSKU —> STANIE JEDNONÓŻ NA DYSKU —> STANIE JEDNONÓŻ NA DYSKU- OCZY ZAMKNIĘTE

STANIE JEDNONÓŻ NA MIĘKKIM PODŁOŻU Z CZYNNIKIEM ROZPRASZAJĄCYM- ZABURZENIA WYWOŁANE ZEWNĘTRZNIE

STANIE JEDNONÓŻ + RZUTY PIŁKĄ, +RZUTY DO BOKU, + ODBICIA GÓRĄ

LĄDOWANIA JEDNONÓŻ

POGO JUMPS JEDNONÓŻ —> SINGLE LEG HOP ON PLATE

WZMACNIANIE- STOPNIOWE OBCIĄŻANIE W SKURCZU EKSCENTRYCZNYM I KONCENTRYCZNYM

PODSUMOWANIE

Rehabilitacja urazów stawu skokowego powinna być ustrukturyzowana i zindywidualizowana. W początkowej fazie należy skupić się na kontrolowaniu stanu zapalnego, przywróceniu pełnego zakresu ruchu i odzyskaniu siły. Po osiągnięciu bezbolesnego zakresu ruchu i bezbolesnego obciążania, należy włączyć ćwiczenia równowagi, aby znormalizować kontrolę nerwowo-mięśniową. Aktywności rehabilitacyjne w fazie zaawansowanej powinny koncentrować się na odzyskaniu normalnej funkcji. Obejmuje to ćwiczenia specyficzne dla tych, które będą wykonywane podczas uprawiania sportu. Podczas gdy posiadanie podstawowego programu w rehabilitacji urazów stawu skokowego jest ważne, należy pamiętać, że siatkarze reagują inaczej na ćwiczenia. Dlatego każdy program musi zostać zindywidualizowany, aby dopasować go do potrzeb danej osoby.

Teoria vs praktyka. W siatkówce bardzo często proces rehabilitacji stawu skokowego  jest przyspieszony ze względu na to, że dany siatkarz/ siatkarka jest potrzebny trenerowi na meczach. Rehabilitacja jest wtedy odpowiednio uszczuplona i zagęszczona. Należy zdawać sobie sprawę, że wiąże się to ze zdecydowanie większym ryzykiem ponownego skręcenia. W takim wypadku, bardzo istotne jest, aby poinformować danego zawodnika oraz trenera, że należy się z tym liczyć, podejmując decyzje o powrocie na boisko.

Kolejnym istotnym komponentem, o którym warto wspomnieć jest monitorowanie zawodnika w trakcie rehabilitacji. Jeśli mamy dostęp do platform, czy biodex’a,  możemy zwiększyć kontrolę nad procesem powrotu na boisko. Sprawdzenie sportowca pod kątem poziomu siły, reaktywności czy mocy będzie ogromnym plusem w ocenie rehabilitacji.  Istotna będzie również baza danych z przed urazu, w kontekście porównania wyników.

Jeśli proces rehabilitacji jest skuteczny, a sportowiec odzyskuje zakres ruchu sprzed urazu, siłę, funkcję proprioceptywną i kontrolę motoryczną, można założyć, że ryzyko urazu jest zmniejszone. Jeśli proces rehabilitacji nie jest kompletny lub nie włączono głównego komponentu według wcześniej opisanych faz, sportowiec może być narażony na zwiększone ryzyko ponownego urazu.

BIBLIOGRAFIA