Podczas lądowań kończyna dolna jest zwykle przedstawiana jako sprężyna, która służy do pochłaniania obciążeń zewnętrznych za pomocą złożonego kompleksu wielostawowego. Sprężyna kończyny dolnej musi mieć podatność oraz siłę, aby była w stanie zaabsorbować siły generowane podczas lądowania. Jeśli sportowiec wykazuje niskie zakresy ruchu w stawach, (szczególnie w stawach skokowych, kolanowych i biodrowych) wtedy prawdopodobnie podczas pochłaniania uderzenia zaobserwujemy u niego tzw. „sztywne lądowanie”. Lądowania ze zbyt dużą sztywnością nóg w połączeniu z dużymi siłami reakcji podłoża i szybkim tempem obciążenia aparatu ruchu może prowadzić do urazów tkanek miękkich. Dlatego ważne jest, aby sportowcy aktywnie zginali stawy skokowe, kolanowe oraz biodrowe podczas fazy podczas kontaktu stopy z podłożem, aby amortyzować siły reakcji podłoża. Liczne badania potwierdziły, że aktywne zginanie kończyn dolnych jest kluczowym czynnikiem w tłumieniu siły uderzenia i pochłanianiu energii.
Zwiększenie zgięcia kolana podczas lądowania wpłynie również na mięśnie otaczające kolano. Na przykład gdy zgięcie kolana jest zwiększone, mięsień czworogłowy jest w korzystniejszej pozycji do pochłaniania energii kinetycznej w trakcie lądowania zmniejszając w ten sposób siły reakcji podłoża, które rozprzestrzeniają się w górę łańcucha kinetycznego kończyny dolnej. Aktywne zginanie stawów kończyn dolnych podczas lądowania zwiększa również twoją stabilność poprzez obniżenie środka masy ciała. Badania wykazały, że zawodniczki piłki nożnej, które wykazują niewielki ruch zgięcia w płaszczyźnie strzałkowej podczas lądowania wykazują również większe obciążenie płaszczyzny czołowej w kolanie. Uważa się, że kobiety, które mają ograniczony ruch zgięcia w płaszczyźnie strzałkowej, polegają na biernych unieruchamianiu w płaszczyzny czołowej w celu kontrolowania spowolnienia całkowitego środka masy ich ciała, prawdopodobnie predysponując je do ryzyka uszkodzenia ACL.
Zachęcając do zwiększonego zgięcia kolana, sportowcy powinni unikać pozycji, w których występuje nadmierna rotacja zewnętrzna stopy, wewnętrzna lub zewnętrzna rotacja piszczeli, koślawość stawu kolanowego lub rotacja wewnętrzna biodra, ponieważ te postawy są również związane z wyższymi wewnętrznymi obciążeniami rotacyjnymi na kolano, a co za tym idzie zwiększone ryzyko kontuzji. Chociaż sprzyja to pochłanianiu energii, zwiększone zgięcie kolana podczas lądowania zostało zidentyfikowane jako silny predyktor tendinopatii ścięgna rzepki, w której sportowcy z tym schorzeniem lądują z większym zgięciem kolana, co zwiększa obciążenie ścięgna rzepki. Trenerzy w sportach, w których występuje wysoki wskaźnik tendinopatii ścięgna rzepki (takimi jak siatkówka), powinni uważnie monitorować częstotliwość skoków (przede wszystkim mówimy tutaj o elemencie lądowania) u swoich sportowców, aby zmniejszyć prawdopodobieństwo rozwoju tego typu kontuzji.
UTRZYMUJ STOPĘ NEUTRALNIE
Siły reakcji podłoża generowane podczas lądowania zależą również od tego, czy początkowo stykasz się z podłożem piętą lub przednią częścią stopy. W ostatnich latach w literaturze naukowej toczy się szeroko zakrojona debata, stymulowana trendem biegania boso, na temat wpływu biomechaniki stopy na siły uderzenia generowane podczas lądowania. Sportowcy w trakcie lądowania po skoku wertykalnym mają tendencję do zginania podeszwowego stóp i w trakcie kontaktu z podłożem uderzają o ziemię przednią częścią stopy, żeby następnie przejść do szybkiego zgięcia grzbietowego. W badaniu wyszkolonych spadochroniarzy 69 procent wylądowało na przodostopiu, mimo że wszyscy zostali przeszkoleni w stosowaniu techniki lądowania płaskostopia. Lądowanie na przodostopiu umożliwia uwzględnienie dodatkowego segmentu stopy w kontakcie ze stopą z podłożem, co z kolei umożliwia rozproszenie sił do lądowania w dłuższym czasie. Jednak podczas lądowania tylko na przodostopiu siły uderzenia są przenoszone przez małe kości stopy i mogą prowadzić do ich urazów.
KORPUS
Sportowców zachęca się do lądowania z wyprostowanym korpusem, aby zwiększyć ich stabilność. Jednak w sportach zespołowych ustawienie tułowia podczas lądowania jest często podyktowane koniecznością unikania kontaktu z przeciwnikiem, sprzętem (np. siatka w siatkówce) lub koniecznością złapania piłki. Z tego powodu najlepszym rozwiązaniem będzie lądowanie z tułowiem wyprostowanym i skierowanym do przodu (tj. nie zgiętym w bok) oraz z kolanami i stopami skierowanymi w kierunku skoku.
Zwiększone zgięcie stawu kolanowego i biodrowego może również korzystnie wpłynąć na absorpcję sił. Jednak to, czy należy zachęcać do aktywnego zginania tułowia, będzie zależeć od poziom umiejętności i poziomu fizyczność sportowców oraz ograniczeń związanych z ich dyscypliną sportową opisanych powyżej.
ZŁA MECHANIKA LĄDOWANIA ORAZ JEJ KONSEKWENCJE
Urazy związane z lądowaniem często występują w dyscyplinach sportowych, które wymagają powtarzających się lądowań, takich jak siatkówka i koszykówka. Wiele z tych urazów jest związanych z niewystarczającym amortyzacją podczas lądowania, co prowadzi do urazów tj.:
▪️uszkodzenie chrząstki stawowej,
▪️zerwanie więzadeł,
▪️stłuczenia kości
▪️naderwania łąkotek.
Oprócz krótkotrwałych zakłóceń w treningu sportowca, kontuzje mogą mieć niszczące, długoterminowe konsekwencje i zakończyć uprawianie sportu na całe życie. Na przykład, po zerwaniu ACL, wielu sportowców jest predysponowanych do długotrwałych negatywnych konsekwencji zdrowotnych związanych z osteoporozą stawów. Co ciekawe, około 70 procent urazów ACL nie wiąże się z bezpośrednim kontaktem fizycznym między sportowcami w momencie urazu, ale jest bardziej związane ze słabą biomechaniką lądowania. Z tego powodu warto zwrócić uwagę na dobrą biomechanikę lądowania i odpowiednie przygotowanie fizyczne, dzięki temu możemy zapobiec wielu urazom kończyn dolnych, które są powszechne w sportach ze skokiem.
ROLA NAUKI MECHANIKI LĄDOWANIA W POPRAWIE WYNIKÓW SPORTOWYCH I ZAPOBIEGANIU KONTUZJOM
Badania wykazały, że sportowcy mogą dokładnie reagować na instrukcje słowne, aby zmienić biomechanikę lądowania. W rzeczywistości poproszenie atlety o „miękkie lądowanie” może znacznie zwiększyć zgięcie bioder i kolan oraz zmniejszyć szczytowe obciążenie ACL. Chociaż informacje zwrotne wideo i audio (zwłaszcza w połączeniu z instrukcjami słownymi) są pomocne w modyfikowaniu strategii lądowania, zwykle nie jesteśmy w stanie odpowiednio reagować na złożone instrukcje, takie jak świadome napinanie określonych mięśni podczas lądowania.
Zmiana aktywności określonych grup mięśni podczas dynamicznych lądowań wymaga bardziej specjalistycznego treningu aktywacji mięśni. W rzeczywistości, kompleksowe programy zapobiegania urazom kończyn dolnych powinny łączyć nauczanie techniki lądowania z treningiem nerwowo-mięśniowym i proprioceptywnym. Dzięki temu wywołamy długotrwałe adaptacji nerwowo-mięśniowe i biomechaniczne u naszych zawodników.
BIBLIOGRAFIA :
- Butler, R. J., Crowell, H. P. 3rd, & Davis, I. M. (2003). Lower extremity stiffness: Implications for performance and injury. Clinical Biomechanics,
- Podraza, J. T., & White, S. C. (2010). Effect of knee flexion angle on ground reaction forces, knee moments and muscle co-contraction during an impact-like deceleration landing: Implications for the non-contact mechanism of ACL injury. The Knee,
- Pollard, C. D., Sigward, S. M., Ota, S., Langford, K., & Powers, C. M. (2006). The influence of in-season injury prevention training on lower-extremity kinematics during landing in female soccer players. Clinical Journal of Sports Medicine,
- Dempsey, A. R., Elliott, B. C., Munro, B. J., Steele, J. R., & Lloyd, D. G. (2012). Whole body kine- matics and knee moments that occur during an overhead catch and landing task in sport. Clinical Biomechanics,
- Bisseling, R. W., Hof, A. L., Bredeweg, S. W., Zwerver, J., & Mulder T. (2008). Are the take-off and landing phase dynamics of the volleyball spike jump related to patellar tendinopathy? British Journal of Sports Medicine,
- Steele, J. R., & Brown, J.M.M. (1999). Effects of chronic anterior cruciate ligament deficiency on muscle activation patterns during an abrupt deceleration task. Clinical Biomechanics, 14(
- Blackburn, J. T., & Padua, D. A. (2008). Influence of trunk flexion on hip and knee joint kinematics during a controlled drop landing. Clinical Biomechanics,
- Cowling,E.J.,&Steele,J.R.(2001).Is lower limb muscle synchrony during landing affected by gender? Implications for variations in ACL injury rates. Journal of Electromyography and Kinesiology,
- Laughlin,W.A.,Weinhandl,J.T.,Kernoek,T.W.,Cobb,S.C.,Keenan,K.G.,&O’Connor,K.M. (2011). The effects of single-leg landing technique on ACL loading. Journal of Biomechanics
